1. Bệnh lý Lao cột sống là gì?
Là bệnh lý tổn thương đốt sống do vi khuẩn lao ( Mycobacteri Tuberculosis). Còn gặp nhiều ở các nước đang phát triển, chiếm khoảng 50% – 60% các trường hợp lao xương khớp. Tổn thương ở đoạn cột sống ngực và thắt lưng chiếm hơn 90%. Thường gặp 20 – 40 tuổi, nam và nữ mắc bệnh ngang nhau.
Lao cột sống là một type nguy hiểm nhất của lao xương khớp vì nó có thể dẫn đến các triệu chứng chèn ép thần kinh, liệt hai chân, gây thay đổi các đốt sống và làm biến dạng gù, vẹo cột sống. Do đó chẩn đoán và điều trị sớm lao cột sống là đặc biệt quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng đó.
2. Khi nào thì nghĩ đến bệnh lý lao cột sống?
Tiến triển của bệnh lao cột sống thường âm ỉ. Thời gian mắc bệnh trung bình từ 4 đến 11 tháng. Các triệu chứng cổ điển gồm: các triệu chứng của bệnh lao cho thấy sự hiện diện của một bệnh đang hoạt động là mệt mỏi, sụt cân và chán ăn, vã mồ hôi ban đêm, nhiệt độ tăng vào buổi tối, đau nhức toàn thân. Bệnh nhân chỉ đi khám khi bị đau dữ dội, biến dạng rõ rệt hoặc có các triệu chứng thần kinh:
Đau tại chỗ: Đau ở vùng cột sống bị tổn thương, cố định ở một vị trí. Đau liên tục cả ngày đêm, tăng khi vận động, đi lại; dùng thuốc giảm đau ít hiệu quả.
Đau kiểu rễ:lan theo đường đi của dây thần kinh, ở cổ lan xuống vai và gáy, ở lưng lan theo dây thần kinh liên sườn, ở thắt lưng lan theo thần kinh tọa. Đau tăng khi ho, hắt hơi.
Các triệu chứng chèn ép tủy sống: yếu tay, hai chân, tiểu không tự chủ hoặc bí tiểu.
Gù, biến dạng cột sống: đốt sống viêm lao thường bị xẹp ở mặt trước tạo thành hình chêm. Xẹp đốt sống thắt lưng thường bị gù, hay xảy ra với lao cột sống ở trẻ em.
3. Làm sao để chẩn đoán lao cột sống?
Xquang cột sống thường quy: Phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn, một số dấu hiệu gián tiếp như hẹp khe khớp, mất khoáng vùng bờ trên, dưới thân đốt, tiêu xương..
Chụp cắt lớp vi tính: thấy rõ hình ảnh tổn thương thân đốt sống, đĩa đệm, xác định chính xác độ vững của cột sống.
Chụp cộng hưởng từ: có giá trị chẩn đoán cao, giúp phát hiện tổn thương đĩa đệm, thân đốt sống, tính chất của ổ áp xe.
4. Điều trị bệnh lý lao cột sống như thế nào?
Lao cột sống là một bệnh nội khoa và các thuốc chống lao có vai trò chính trong việc phục hồi và đáp ứng của bệnh nhân. Chỉ cần điều trị nội khoa khi không có thiếu hụt thần kinh, cột sống vững và không biến dạng bất kể có áp xe ở đốt sống. Điều trị thuốc sớm đầy đủ có thể ngăn ngừa các biến chứng nặng.
Phác đồ thuốc lao được quyết định bởi bác sĩ chuyên khoa lao và bệnh phổi và thời gian điều trị có thể kéo dài từ 6 đến 18 tháng và phối hợp nhiều thuốc.
5. Khi nào thì phải tiến hành phẫu thuật?
– Tổn thương mất vững cột sống
– Đau kéo dài, dai dẳng
– Áp xe lạnh kích thước lớn, không đáp ứng với điều trị nội khoa
– Có biểu hiện của chèn ép thần kinh
6. Có những phương pháp phẫu thuật nào được sử dụng?
– Giải ép phía sau và cố định cột sống, ghép xương với xương tự thân.
– Cắt thân đốt sống /giải ép đường trước và cố định cột sống, ghép xương với xương tự thân,
– Cắt thân đốt sống /giải ép và cố định cột sống đường trước và phối hợp với cố định cột sống đường sau cùng lúc hoặc sau đó.
– Cố định cột sống đường sau, sau đó cắt thân đốt sống đường trước một thì hoặc 2 thì.
7. Lao cột sống tiên lương như thế nào?
Bệnh này là một bệnh lành tính có thể điều trị khỏi bằng nội khoa hoặc phẫu thuật ngay cả khi có yếu liệt hoặc biến dạng gù vẹo cột sống. Tuy nhiên, có rất nhiều kỹ thuật đã được sử dụng để điều trị lao cột sống và các kết quả điều trị vẫn còn tranh cãi do đó việc đưa ra quyết định lựa chọn một kỹ thuật cụ thể trong điều trị cho từng trường hợp cần được quyết định bởi các bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm.
Các biến chứng thần kinh do bệnh này là tương đối lành tính nếu sớm được điều trị và phẫu thuật phù hợp. Một số yếu tố tiên lượng tốt với bệnh nhân lao cột sống là: Tuổi trẻ, phát hiện bệnh sớm, triệu chứng thần kinh chưa nặng nề, được phối hợp điều trị phẫu thuật và hóa trị liệu ngay từ đầu.
